Dan "Vodovoda i kanalizacije"

Kako je voda izvor života, u čast Dana Vodovoda, prisjetimo se i nekih podataka i njegovih istorijskih izvora:


Kada govorimo o istorijatu Vodovoda, Duklja krajem prvog i početkom drugog vijeka nove ere bila je  moćan ekonomski i kulturni centar. Imala je svoj vodovod, javna kupatila, terme i sistem kanalizacione mreže. Po istorijskim izvorima u okolini Podgorice, koristeći vodu sa Cijevne, prije 19 vjekova nalazila su se četiri velika rimska vodovoda. Kako navodi Hamdo Kočan u monografiji ,,Šezdeset godina podgoričkog vodovoda“: „Po Pjeru Stikotiju, dva su snabdijevala vodom Duklju, treći naselje na lokaciji današnje Podgorice, a četvrti vodovodni kanal služio je za navodnjavanje zemljišta u dolini rijeke Cijevne, gdje se sada nalazi selo Dinoša. Trasa Dukljanovljaka, kako su stanovnici nazivali vodovod koji je snabdijevao vodom ovaj antički grad“.


Kako bilježi ovaj autor, na Morači se mogu primijetiti tragovi vodovoda, pošto i na obalnim stranama i u rječnom koritu postoje ostaci akvadukta.


Stanovnici Podgorice i sjevernog dijela Zetske ravnice snabdijevali su se pijaćom podzemnom vodom kopajući bunare. Svjedočanstvo o tome ostavili su austrijski vojnici koji su napravili brojne fotografije koje su ostale kao kapitalna faktografija. Upravo su i prve gradske česme bile bunarskog tipa. Danas na teritoriji Glavnog grada, Golubovcima i Tuzima ima preko trideset gradskih česmi, koje ne samo da snabdijevaju građane pitkom vodom, nego su i simboli i arhitektonski rariteti grada. Takve su česme na uglu ulica Hercegovačke i  Marka Miljanova, kao i na uglu ulica Slobode i Hercegovačke, Fontana na Trgu nezavisnosti i dr.


Prva razišljanja o vodovodu u Podgorici bilježi Cetinjski vjesnik 1909. godine, list koji je izlazio srijedom i subotom od 1908. do 1915. godine, pod pokroviteljstvom Vlade Kraljevine Crne Gore. Isti list 1912. godine objavio je vijest da se izdvoji 320.000 perpera za izgradnju vodovoda. Balkanski ratovi i Prvi svjetski rat zaustavili su privredni i društveni razvoj Crne Gore, kada su privredni objekti porušeni i prestali sa radom, te je u takvim okolnostima ostala na snagu samo ideja o gradnji vodovoda, u okolnostima neminovnog odgađanja projekta.


Nakon Drugog svjetskog rata izrađen je prvi projekat vodovoda za područje Podgorice (1947). Kaptaža na Marezi sa pumpnom stanicom i dovodni cjevovod od Mareze do Podgorice, dug šest kilometara, izgrađeni su tokom 1952. godine. 


U daljem, kako se razvijao grad, tako je sve više rasla i potreba za vodovodnom infrastrukturom. Stoga, razvoj vodovoda i kanlizacionog sistema išao je uporedo sa urbanizacijom i evolucijom grada, te je tehnološki napredak infrasrtrukture vodosnabdijevanja umnogome i permanentni saputnik urbane svijesti stanovništva, čime je umnogome doprinio dinamičnom razvoju grada.


Zahvaljujući masovnom učešću omladine u radnim akcijama, 1. marta 1953. godine, u Podgorici je potekla voda kroz 15 javnih česmi.


Tokom sedam decenija postojanja, Podgorički vodovod je često doživljavao organizacione promjene i transformacije:


  1. Uprava za vodovod, osnovana je 15. januara 1953. godine, a sačinjavali su je upravnik i dvojica mašinista.


  1. Potom, 11. aprila 1954. godine osnovano je Preduzeće Mareza Titograd, kao samouprvna privredna organizacija komunalne djelatnosti.


  1. Godine 1959. godine mijenja naziv u Preduzeće za vodovod i kanalizaciju Titograd i pod tim nazivom posluje do 1964. godine.


  1. Narednu deceniju preduzeće posluje pod nazivom Vodovod grada Titograda.


  1. Od 1974. do 1980. godine ovo preduzeće je u sastavu Preduzeća za komunalno stambenu djelatnost Titograd, kao OOUR „Vodovod“.


  1. Od 1980. do 1989. godine u sastavu je Radne organizacije za komunalno stambenu djelatnost Titograd, isto kao OOUR „Vodovod“.


  1. Odlukom SO Titograd 12. decembra 1989. godine, OOUR Vodovod i dio Radne zajednice zajedničkih službi iz sastava RO za komunalno-stambenu djelatnost Titograd, konstituiše se kao preduzeće, pod nazivom Javno preduzeće „Vodovod i kanalizacija“ Titograd, a kasnije Podgorica.


  1. Od 2013. godine je organizovano kao DOO ,,Vodovod i kanalizacija“ Podgorica.


Na osnovu savremenih ispitivanja kvaliteta vode, za vodu koju ovo Društvo snabdijeva sa izvorišta Mareza, može se istaći da spada u visokokvalitetne vode za piće po relevantnim parametrima i osobinama. Po visokokvalitetnim svojstvima spada u red najkvalitetnijih voda svijeta, kava je voda Evian, koja izvire u srcu francuskih Alpa. Otuda je i voda sa izvorišta Mareza po svom kvalitetu među visoko pozicioniranim vodama svijeta.


U to ime, Uprava i zaposleni ,,Vodovoda i kanalizacije“ Podgorica,  svim građanima čestitaju praznik ‒ Dan Vodovoda!